ایاصوفیه یکی از پربازدیدترین جاذبه های استانبول است! با معماری، تاریخ و محیط باشکوه خود شما را شگفت زده خواهد کرد. هنگام کشف ایاصوفیه، تاریخ مسیحیت و اسلام را در کنار هم احساس خواهید کرد!

تاریخچه ایاصوفیه

اولین ایاصوفیه به صورت کلیسایی با سقف چوبی، دیوارهای سنگی و سه شبستان بر روی خرابه‌های معبد آرتمیس در جهت شمال به جنوب با تأثیر معماران و دانشمندان بیزانسی که از فرهنگ‌های شرقی بازدید کرده‌اند، ساخته شده است. بر اساس یک نسخه خطی بیزانسی قرن نهم، معمار اولین ایاصوفیه افراتاس نام داشت. اگرچه امروزه هیچ اثری از این معبد باقی نمانده است، اما گمان می‌رود که تمبرهای مگاله اکلسیا در انبار موزه ایاصوفیه متعلق به این معبد اول باشد.

سقف ایاصوفیه طی یک قیام در سال 381 سوزانده شد. بعداً به دلیل شورش در سال 404 به طور کامل سوزانده شد. به دستور تئودوسیوس دوم، ساخت دوم ایاصوفیه در سال 408 شروع شد و کلیسا در سال 415 افتتاح شد. این کلیسای دوم توسط شورش نیکا در سال 532 ویران شد.

پس از این قیام، ایاصوفیه برای سومین و آخرین بار ساخته شد. این سازه که از زمان ساخت تا کنون باقی مانده است، سومین سازه است. مراحل ساخت و ساز در سال 532 آغاز شد و کلیسا در سال 537 افتتاح شد. طبق منابع در روز افتتاح ایاصوفیه امپراتور ژوستینیان وارد معبد شد و با اشاره به معبد سلیمان در اورشلیم گفت: ای سلیمان. ! من از تو پیشی گرفتم!»

دوره روم و بیزانس

ایاصوفیه نمادی از دوران بیزانس بود که در آن زمان استانبول (قسطنطنیه) پایتخت آن بود. شکل فعلی این مکان باشکوه به دستور امپراتور ژوستینیان اول به عنوان بزرگترین کلیسای جامع جهان بازسازی شد. و کلیسا در قرن ششم تکمیل شد، اگرچه دیدن افتتاح آن رویایی بود. امروزه هنوز هم به خاطر موزاییک های بیزانسی اش شناخته شده است.

ادراک بیش از همه چیز است و بنای گنبد این تصور الهی را در بین بازدیدکنندگان داشت که از بهشت ​​معلق است. پنجره ها بسیار نزدیک به یکدیگر و با موزاییک های طلایی تزئین شده اند. همانطور که نور از پنجره ها وارد می شود و به موزاییک طلایی برخورد می کند، تخیلی معنوی از بهشت ​​ایجاد می کند.

برای چند دهه، ایاصوفیه تحت کنترل بود کاتولیک ها، تا بیزانس شهر را در قرن سیزدهم پس گرفت.

دوره عثمانی

این بنا منعکس کننده هر تغییر مذهبی در طول قرن ها توسط امپراتوران حاکم بر این سرزمین ها است. که در 1453، توسط فتح عثمانیایاصوفیه با اضافه شدن یک چلچراغ بزرگ، مناره و محراب که جهت مکه را نشان می دهد، تبدیل به مسجد شد. را دو مناره یکسان در ضلع غربی احتمالا به سفارش سلیم دوم یا مراد سوم ساخته شده و توسط افراد مشهور ساخته شده است معمار امپراتوری عثمانی سینان در دهه 1500.

دوران جمهوری ترکیه

در 1934، مصطفی کمال آتاتورک، رئیس جمهوری ترکیه این ساختمان را سکولار کرد و در سال 1935 این ساختمان به موزه ای برای بازدیدکنندگان تبدیل شد. امروزه این ساختمان به استانبولی ها و بازدیدکنندگان از سراسر جهان به عنوان خانه ای برای نماز خدمت می کند.

چه کسی ایاصوفیه را به مسجد تبدیل کرد؟

آخرین مراسم ارتدکس در ایاصوفیه در 28 مه 1453 برگزار شد. برای تشویق ارتش بیزانس. دولتمردان و مردم از جمله امپراطور در این مراسم شرکت کردند. یک روز بعد فاتح سلطان محمد که بعد از ظهر وارد شهر شده بود به ایاصوفیه آمد و از اسب خود پیاده شد و مدتی وارد ایاصوفیه شد. فاتح سلطان مهمت دستور داد تا ایاصوفیه را به مسجد تبدیل کنند.

در دوره عثمانی، در قرن 16 و 17، محراب، منبر و خطبه به ایاصوفیه اضافه شد. مهم ترین تغییر در نمای بیرونی مسجد، اضافه شدن چهار مناره بود. کارهای مرمتی که توسط فاتح سلطان محمد در ایاصوفیه در دوره عثمانی آغاز شد توسط سلاطین بعدی ادامه یافت. ضروری ترین تعمیرات در ایاصوفیه توسط برادران سوئیسی فوساتی بین سال های 1847 تا 1849 به دستور سلطان عبدالمجید انجام شد. یکی از ضروری ترین الحاقات عثمانی به این سازه، کتابخانه ای بود که توسط سلطان محمود اول در سال 1739، بین دو ستون در قسمت جنوبی ساختمان ساخته شد.

ایاصوفیه تا سال 1934 به عنوان مسجد در استانبول خدمت می کرد. در 9 سپتامبر 1934، روزنامه رسمی ایالت، روزنامه جمهوریت، اعلام کرد که ایاصوفیه به موزه تبدیل می شود. مقرر شد که ورودیه در 10 نوامبر 21 1934 کروس باشد و تصمیم در 24 نوامبر 1934 توسط هیئت وزیران تکمیل شد. در سال 1985، ایاصوفیه در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت. در سال 2020 بار دیگر به مسجد تبدیل شد و اکنون برای نماز باز است.

حقایق ایاصوفیه

• سوفیا در یونانی به معنای خرد است. در زبان انگلیسی به ایاصوفیه نیز گفته می شود کلیسای حکمت مقدس
• با وجود اینکه دو کلیسای دیگر وجود داشت که به عنوان حکمت مقدس پذیرفته شدند، اما امروزه فقط ایاصوفیه باقی مانده است که ویران نشده است.
• هنگام تبدیل شدن به مسجد، محراب، ناقوس ها، ظروف قربانی و نمادها همه با حجابی پنهان شده بودند.
• ایاصوفیه توسط یک ریاضیدان، یک دانشمند و یک فیزیکدان طراحی شده است.
• گنبد ایاصوفیه بزرگ است، در دنیا فقط پانتئون در رم گنبد کمی بزرگتر از گنبد ایاصوفیه دارد.
• در سال 1935، مصطفی کمال آتاتورک، اولین رئیس جمهور ترکیه دستور داد که ایاصوفیه به موزه تبدیل شود.
• ایاصوفیه الهام بخش دیگر مساجد استانبول است. یکی از آنها است مسجد آبی
• ایاصوفیه دارد 40 پنجره در منطقه ای که نمازگزاران در آن می نشینند و این مکان معروف به بازتاب نور عرفانی است.
• ایاصوفیه به مدت 1000 سال به عنوان یک مکان مهم برای کلیسای ارتدکس شرقی پذیرفته شد.
• ایاصوفیه هر دو را دارد تأثیرات مسیحی و اسلامی و ویژگی های آن به عنوان یک موزه است.
• زمانی که ایاصوفیه یک کلیسا بود، یک نماد نقره ای 50 فوتی در داخل آن تزئین شده بود.
• ساختن گنبد ایاصوفیه بسیار سخت بود. به دلیل وزن آن، دیوارها شروع به خم شدن به بیرون کردند. و دیوارهای حمایتی برای استحکام گنبد ساخته شد.
• هنگامی که ایاصوفیه توسط سلطان محمد دوم به مسجد تبدیل شد، بسیاری از موزاییک‌ها و نقاشی‌های دیواری مسیحی برای برجسته کردن چهره‌های اسلامی گچ بری شدند.
• ایاصوفیه آنقدر بزرگ و غول پیکر است که از کیلومترها دورتر قابل مشاهده است.
• گلوله های توپ سنگی که توسط مهمت فاتح استفاده می شد در ورودی ایاصوفیه دیده می شود.
• به دلیل اهمیت تاریخی و مسائل معماری، ایاصوفیه بر روی خطوط گسل ساخته شده است. یک زلزله می تواند سازه را خراب کند. ساختمان نیاز به تعمیر و مقاوم سازی دارد.

معماری ایاصوفیه

ایاصوفیه با ساختار غول پیکر خود هماهنگی معماری بیزانسی، موزاییک های مسیحی و شخصیت های اسلامی را ارائه می دهد. سازندگان ایاصوفیه با تمام جزئیات و تأثیرگذاری، میراث عرفانی بزرگی را ترک کردند.

این ساختمان ممکن است تقریباً مربعی به نظر برسد، اما نیمه گنبدهای بزرگ در شرق و غرب جلوه سقف را طولانی تر کرده و آن را مستطیل شکل به نظر می رساند. سه راهرو وجود دارد که توسط ستون‌هایی با گالری‌هایی در بالا و پایه‌های مرمری بزرگی که در دو انتها برای حمایت از گنبد بالا می‌آیند از هم جدا شده‌اند. گنبد و سرستون از نکات برجسته این بنا هستند.

گنبد بسیار بزرگ است زیرا مانند آویزان شدن از بهشت ​​است. پنجره‌های پایین گنبد با فاصله نزدیکی قرار دارند و از نظر بصری نشان می‌دهند که پایه گنبد نامحسوس است و به سختی خود ساختمان را لمس می‌کند. پنجره ها بسیار باریک هستند و باعث می شوند نور خورشید به موزاییک های طلایی برخورد کند که فضایی الهام بخش و الهی را در بازیلیکا ایجاد می کند.

سرستون های ستون ها نیز ارزش دیدن دارند زیرا معماری ایاصوفیه را منحصر به فرد می کنند. سرمایه مشتق شده از نظم کلاسیک یونی از طریق تغییرات سرستون مرکب رومی و اختراع بیزانس است. به عنوان مثال، سرمایه سبد دارای یک کار دستی مهم است. جزئیات تزئینی نشان دهنده عظمت تکنیک کنده کاری است. این سنگ عمیقاً سوراخ شده است و سایه هایی را در پشت تزئینات گیاهی ایجاد می کند.

علاوه بر این تکنیک های کنده کاری شگفت انگیز را می توان در سایر قسمت های ساختمان مشاهده کرد. همچنین باعث ایجاد یک معضل می شود که چگونه این جزئیات دکوراسیون ظریف برای سال ها دست نخورده باقی می مانند. شکی نیست که بازسازی و تعمیرات همچنان ادامه دارد تا ساختمان را زنده کند.

موزاییک های ایاصوفیه

مورخان هنر، موزاییک های زیبای این بنا را منبع اصلی آگاهی از وضعیت هنر معرق در زمان اندکی پس از پایان مناقشه شمایل شکن در قرن 8 و 9 می دانند. متأسفانه قدیمی ترین موزاییک ها به دلیل تخریب هایی که به اصطلاح شمایل شکنی است ناشناخته هستند. با استقرار مجدد ارتدکس، موزاییک ها دوباره به عنوان شروعی از چهره های شناخته شده بر روی ساختمان دیده شدند و در دوران باسیل اول و کنستانتین هفتم به بالا آمدن ادامه دادند.

بسیاری از موزاییک های زیبا در طول چهارمین جنگ صلیبی در سال 1204 برداشته شدند یا به ونیز فرستاده شدند. در سال 1453، پس از کنترل عثمانی در استانبول (قسطنطنیه) و انتقال از یک کلیسا به یک مسجد، موزاییک ها دوباره پوشانده شدند و گچ کاری شدند تا آن را پنهان کنند. شخصیت های مسیحی و ارتدکس؛ چهره های اسلامی و اقلام معماری قرار داده شد. این موزاییک‌ها توسط برادران فوساتی در طول بازسازی کشف شد و آنها کپی‌هایی از موزاییک‌ها ساختند. اما تا سال 1931 که برنامه بازسازی و بازیابی تحت رهبری توماس ویتمور آغاز شد، همچنان تحت پوشش باقی ماندند.

معروف ترین موزاییک، موزاییک درب سلطنتی در ایاصوفیه است. این در فقط متعلق به امپراتورها بوده و زمانی باشکوه ترین ورودی کلیسا بوده است. موزاییک‌ها امپراتور لئو ششم را با هاله‌ای بر سر خود نشان می‌دهند که به مسیح که بر تختی جواهرکاری نشسته است، پروسکینزیس - اقدامی برای احترام - می‌دهد. مسیح با دست راستش امپراطور را برکت می دهد و دست چپش کتابی در دست دارد که نوشته شده «درود بر شما باد. من نور جهان هستم» بر آن. در دو طرف مسیح، فیگورهایی در حلقه ها وجود دارد. یکی از آنها مادرش مریم و دیگری فرشته جبرئیل است. این تصویر برای نشان دادن قدرت بی انتها امپراتور و رعایای او توسط مسیح برکت داده شده است.

داخل ایاصوفیه چیست؟

از گنبد بالا گرفته تا طبقات و دیوارها در ایاصوفیه چیزهای زیادی برای دیدن وجود دارد. در داخل ایاصوفیه، ستون‌ها، درها، سنگ مرمر، و آثار مختلف دیگر از تمدن‌های پیشین وجود دارد که قدمت آن به قرن پنجم قبل از میلاد باز می‌گردد.

موزاییک ها شگفت انگیز هستند و ساختمان آنقدر غول پیکر است که به شما احساس کوچکی می دهد. در چوبی عظیم، همان درب امپراتوری است که فقط امپراتور و خانواده‌اش می‌توانستند وارد باسیلیکا شوند که در بالا ذکر شد. همچنین شایعه شده است که این در از چوب کشتی نوح ساخته شده است.

موزائیک ها نمایانگر عالی دوره بیزانس هستند. پس از انتقال به مسجد، موزاییک ها را پوشانده و گچ کاری کردند. به لطف پوشش، موزاییک ها حتی امروز نیز با جزئیات طلایی در وضعیت فوق العاده ای هستند. یکی از امپراطورهای معروف موزاییک لئو ششم که قبل از مسیح بر روی زانو نشسته است و دیگری مریم باکره با نوزاد عیسی بر روی دامان اوست. بر روی 4 آویز که گنبد را حمل می کنند، 6 موزاییک سرافیم (فرشتگان نگهبان خدا با 4 بال) وجود دارد.

در گالری بالایی نیز دری از سنگ مرمر برای ورود و خروج به جلسات مجلس تعبیه شده است. در طبقه فوقانی کتابخانه ای وجود دارد که به دستور سلطان محمود اول ساخته شده است و اتاقی مستطیل شکل است که نیمی از دیوارها با سنگ مرمر و نیمی دیگر با کاشی های ایزنیک پوشانده شده است. دیوار شرقی بهترین نمونه از «Osmanlı tuğrası» (امضای خوشنویسی عثمانی برای سلاطین) از سلطان محمود اول آویزان است.

مقبره‌های سلاطین و خانواده‌های عثمانی در بخش موزه ایاصوفیه نیز قابل مشاهده است. همانطور که ایاصوفیه از سه دین مختلف استقبال کرد، یعنی ابتدا اعتقادات مذهبی بت پرستی، سپس ارتدکس مسیحی، و در نهایت اسلام. ایاصوفیه جایگاه منحصر به فردی در تاریخ ایمان بشریت دارد.

شایعات دیگری نیز وجود دارد که ایاصوفیه را بیشتر عرفانی می کند. افسانه می گوید که تونل های زیرزمینی ایاصوفیه را به جزایر پرنس متصل می کند. هیچ کس نمی تواند بفهمد که آیا این حقیقتی دارد یا خیر، اما این به شما بستگی دارد که این و موارد دیگر را در ایاصوفیه کشف کنید.

ایاصوفیه کوچک چیست؟

ایاصوفیه کوچک کلیسایی است که در نزدیکی مسجد آبی واقع شده است و جزئیات معماری آن مشابه ایاصوفیه بزرگ است زیرا در دوره بیزانس توسط امپراتور بیزانس ژوستینیان ساخته شده است.

نام آن پس از حکومت عثمانی و زمانی که به مسجد تبدیل شد، گرفته شد. سبک دکوراسیون عثمانی مهمترین تاثیری است که طراحی داخلی آن را تغییر داد. در این مسجد دیگر چهره‌های بیزانسی یا موزاییک‌های طلایی در گنبد دیده نمی‌شود، اما برخی از عناصر زیبا از قرن ششم بر روی برخی از قسمت‌های مسجد مانند سرستون ستون بیزانسی یا پلان هشت ضلعی نامنظم باقی مانده است. با این حال، مطمئناً از ترکیب کلیسا/مسجد عثمانی-بیزانسی در ایاصوفیه کوچک لذت خواهید برد.